We organiseerden samen een intergenerationele dialoog met circa 40 deelnemers tijdens het congres ‘Een nieuwe generatie ouderen(zorg)’: welke vaardigheden, leiderschapsstijlen en netwerkrollen zijn nodig om nieuwe generaties cliënten en medewerkers in de ouderenzorg te binden en te boeien en om aan de complexe maatschappelijke opdracht te voldoen?
Met huidige bestuurders en mogelijk toekomstige bestuurders (young potentials) gingen we op zoek naar de succesingrediënten voor besturen in de ouderenzorg. De rijkdom aan tips brengen we samen in deze nieuwjaarsblog, als inspiratie voor 2019. We komen tot negen Vitamines, ofwel cruciale werkwoorden beginnend met een V, en voegen daaraan vier maal Olvarit voor groeistappen toe.
Werkzame Vitamines voor bestuurders
De bestuurder in de ouderenzorg blijft vitaal door negen vitamines. We kennen die woorden al langer, maar vergeten wel eens hoe werkzaam ze zijn en dat het ook echt werkwoorden zijn, binnen én buiten de organisatie. In alle leiderschapsboekjes staat een duidelijke Visie ontwikkelen, die nadrukkelijk uitdragen en mensen daartoe steeds weer inspireren. Maar vooral in de ouderenzorg moet die visie berusten op een heldere mensvisie en concreet vertaald en doorleefd worden in de dagelijkse processen en relaties tussen cliënt, professional, managers, toezichthouders en financiers. Dus bij alle stakeholders, binnen én buiten de eigen organisatie.
Vooral in de ouderenzorg moet de visie berusten op een heldere mensvisie.
Dan neemt en geeft de bestuurder Verantwoordelijkheid om na zorgvuldige afweging te doen wat goed is en daarin heldere keuzes te maken. Ook hier weer zowel binnen de eigen organisatie naar cliënten en medewerkers, als naar de netwerken rondom de organisatie en de samenleving in brede zin. Het gaat ook om verantwoordelijkheid voor zaken en mensen waarvoor de keuze misschien negatief uitpakt, ook als het om de eigen organisatie gaat.
Soms moet het belang van de eigen organisatie onderdoen voor het gezamenlijke, maatschappelijke belang. Best lastig! Dat kan alleen als de bestuurder steeds blijft Verbinden: alle lagen in de organisatie met elkaar verbinden en ook koppelen aan externe partners en andere maatschappelijke actoren. Om zo vervolgens alle belangen in samenhang te wegen en daaruit meerwaarde te halen. Dat genereert Vertrouwen, in de koers van de organisatie in de maatschappelijke opgave die deze heeft, in het eigen kunnen en het gezamenlijke probleemoplossend vermogen.
Het gaat daarbij niet alleen om de eigen medewerkers maar ook om de intenties, bijdragen en opbrengsten samen met en bij externe partijen. Daarmee creëert de bestuurder ook de nodige Veiligheid, allereerst voor cliënten en burgers dat ze kunnen rekenen op goede persoonsgerichte zorg. Maar zeker ook voor medewerkers, om fouten en falen te bespreken, vernieuwingen uit te proberen, spannende en bedreigende stappen te ondernemen en lastige discussies aan te gaan.
Vertrouwen en Veiligheid zijn de basis voor de Vrijheid die je als bestuurder gunt aan medewerkers en cliënten om zich te ontplooien, om zelf veranderingen te organiseren, buiten gebaande paden te improviseren en ingewikkelde vraagstukken op te pakken. Ook vrijheid creëren om verantwoord afstand en afscheid te nemen van niet zinvolle regels.
Met dit alles laat de bestuurder zijn organisatie Vibreren: de energie gaat stromen, relaties gaan elkaar versterken, de meerwaarde van het organiseren wordt daadwerkelijk tot stand gebracht en gevoeld. Maar de vraagstukken in de omgeving worden steeds complexer en dynamischer, dus de bestuurder weet ook van Volhouden. En dan wacht de beloning van het Voor elkaar krijgen: de bestuurder handelt steeds actief om de dingen die hij of zij wil ook daadwerkelijk voor elkaar te krijgen.
Olvarit voor groeistappen
Hoe vanzelfsprekend zijn uw organisatie en u als bestuurder? Persoonlijk en organisatorisch groeien vergt energie, daar kan Olvarit bij helpen. Vier diepgaande werkwoorden met een O.
Als eerste natuurlijk permanent Ontwikkelen, want de toekomst is dynamisch, stilstaan is geen optie. Een spa dieper gaat het Organiseren van zinvolle verbanden, voorbij historisch gegroeide patronen. Om met Wouter Hart te spreken: het gaat meer om organiseren dan om organisaties. De grote puzzel zal zijn of we in de toekomst nog wel organisaties hebben, of vooral netwerken in en rondom de ouderenzorg. Dus dan moet je ten derde soms ook de conclusie komen dat het tijd wordt te Ontbinden. De organisatie en diens onderdelen zijn maar een hulpmiddel voor hogere doelen. Dus de bestuurder moet sleets geworden structuren en processen durven beëindigen. In netwerkorganisaties zullen heel andere constellaties ontstaan.
En dan kom je onvermijdelijk ook bij jezelf uit, met de reflectie op en een eventueel besluit tot Overbodig worden. Bestuurders moeten zich op gezette tijden afvragen of ze nog steeds een belangrijke maatschappelijke bijdrage leveren. Deze vier groeistappen geven we mee ter reflectie en inspiratie in het nieuwe jaar: voor zittende én aankomende bestuurders.