Digitale syllabus
Welkom bij de digitale syllabus. Hier kunt u bepaalde presentaties nog eens op uw gemak terugkijken.
Klik op de blauwe link om de presentatie te bekijken. Staat er bij de lezing geen blauwe link dan is de presentatie (nog) niet beschikbaar.

09:30
Aanvang conferentie
Woord van welkom door programmadirecteur Tabitha Lamers
Aftrap door dagvoorzitter Pauline Meurs, emeritus hoogleraar bestuur van de gezondheidszorg, Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM), Erasmus Universiteit
09:50
Pionieren met meer digitaal, meer thuis en meer eigen regie
De manier waarop we in Nederland oudere mensen verzorgen en ondersteunen moet snel veranderen. Het programma WOZO bestaat uit verschillende maatregelen, initiatieven en projecten om ervoor te zorgen dat de ouderenzorg ook in de toekomst blijft passen bij wat ouderen willen. En om ervoor te zorgen dat, gezien de grote schaarste aan personeel en de stijgende zorgvraag, de ouderenzorg ook in de toekomst goed georganiseerd kan worden.
Ernst van Koesveld, directeur-generaal Langdurige Zorg, Ministerie van VWS
10:10
Pionieren met zorg & welzijn
Wat betekent pionieren in zorg en welzijn en wat draagt ZonMw daaraan bij?
ZonMw stimuleert kennisontwikkeling door onderzoek en vernieuwing in zorg en welzijn te financieren, kennis te implementeren en het gebruik hiervan te bevorderen.
Veronique Timmerhuis en Trudy Prins gaan in gesprek over hoe ZonMw met kennis bijdraagt aan zorg en welzijn voor ouderen.
Véronique Timmerhuis, algemeen directeur ZonMw
Trudy Prins, zorgbestuurder en voorzitter programma commissies ZonMw
11:10
Pionieren met werk & pensioen
De nieuwe generatie jongeren kijkt op een andere manier naar werk en pensioen. Wat betekent de vergrijzing en de huidige arbeidsmarkt voor jonge mensen? Hoe geven we invulling aan de gezamenlijke opgaven die komen kijken bij vergrijzing en een veranderende arbeidsmarkt? Yasmin geeft haar visie vanuit jongerenperspectief op pionieren met werk en pensioen.
Yasmin Ait Abderrahman, voorzitter van FNV Young & United, lid SER
11:30
Pionieren in de strijd voor menswaardigheid
Huis, gezin en Allah, dat zijn de domeinen van Mohammed Benzakours moeder. Ze is de echtgenote van een Marokkaanse eerstegeneratiegastarbeider. Ze is analfabeet en heeft nooit Nederlands geleerd. Na een herseninfarct belandt ze in een rolstoel, verlamd en zonder spraakvermogen. Ze wordt volledig zorgafhankelijk. Zonder haar zoon, die als tolk en belangenbehartiger optreedt, is ze verloren in een doolhof van ziekenhuizen, therapeuten en zorginstellingen die niet berekend zijn op patiënten zoals zij.
Benzakour beschrijft hoe hij zijn yemma Marokkaans voor `moeder langzaam ziet afglijden. Hij haalt herinneringen op aan zijn vroegere moeder, aan wie zij was en wat hij aan haar te danken heeft. Te midden van een schrijnend gevecht tegen cultureel onbegrip en bureaucratie die menswaardigheid in de weg staan, doet Benzakour alles om haar leven enigszins te veraangenamen.
Mohammed Benzakour , auteur ‘Yemma’
11:50
Pioniersverhalen: een parade van pitches
Een serie van inspirerende pitches met ouderen en jongeren over (sociale) innovaties:
- De Rouwkoffer
Sandra van Bokkem, verpleegkundige, Laurens - Voorbereiding laatste levensfase Drenthe
Ria van Loon, project Voorbereiding Laatste Levensfase, ACP Drenthe - Sociale sportschool
Sjaak Langenberg, social designer, oprichter Sociale Sportschool, Stichting Sociale Sportschool - Goud delven bij ouderen, een duurzame verbinding tussen creativiteit en kwaliteit in de zorg
Eva Durlacher, initiatiefneemster Stichting Gouden Verhalen - Wat doe jezelf voor een goede tweede helft?
Elisabeth van Oostrum, Raad van ouderen - Wij zijn SOMNL, een nieuwe generatie migrante ouderen in Nederland
Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, oprichtster van SOMNL.nu
12:05
Pionieren is oud worden maar jong blijven – een muzikaal verhaal
Ernst Jansz, muzikant, oprichter, toetsenist en zanger van Doe Maar en CCC.Inc
13:30
Sessieronde 1
U heeft de keuze uit verschillende sessies:
14:45
Sessieronde 2
U heeft de keuze uit verschillende sessies:
16:00
Sessieronde 3
U heeft de keuze uit verschillende sessies:
Sessieronde 1

Werksessie 1.01 (VOL)
Zaal: Dexter 28
Maximaal 35 deelnemers
Levensverhalen als bron van kennis
In (levens)verhalen zit vaak een schat aan kennis verborgen. Daar gaan we samen naar op zoek!
Afgelopen jaar haalden we verhalen op van mensen die ouder worden en zorg nodig hebben of die voor een ouder iemand zorgen. We vroegen hen: wat houdt je bezig? Welke vragen kom je tegen als je voor iemand zorgt? Hoe ga je er mee om als je zelf meer afhankelijk wordt van zorg? Aan de hand van deze verhalen onderzoeken we hoe burgers op dit moment hun kennis over de zorg vinden én waar ze tegenaanlopen in die zoektocht.
Verhalen delen blijkt voor veel mensen een manier waarop zij kennis uitwisselen. Het Platform Levensverhalen is één van de plekken waar (levens)verhalen gedeeld worden. Dit platform organiseert verhalengroepen voor ouderen. Een verhalengroep is een plek om te ontmoeten, te luisteren, gehoord te worden én om ervaring, levenswijsheid en kennis te delen
.
Laat je tijdens deze sessie inspireren over de mogelijkheden van verhalen. Ervaar hoe het is om onderdeel uit te maken van een verhalengroep; leer hoe je zelf een verhalengroep kan begeleiden; én ontdek welke waardevolle kennis er in verhalen verborgen ligt.
Voorzitter:
Marieke Sterenborg, adviseur, Vilans
Sprekers:
Luca van Breda, Vilans
Kor Berghuis, platform levensverhalen
Ferran Bach, platform levensverhalen

Interactieve sessie 1.02
Zaal: Galloway
Collegetour: werken aan een gemeentelijke woonzorgvisie voor passend wonen en leven
In een ‘collegetour’-formule gaan we het hebben over het programmeren van passend wonen en leven voor ouderen en kwetsbare mensen. Het gaat namelijk niet alleen om de woning, maar ook om de fysieke en sociale leefomgeving. Hoe pak je dat aan als gemeente, samen met andere gemeenten en andere organisaties?
We gaan in gesprek met Marianne Huisman van de gemeente Emmen en Diana Nieuwold, expert bij het Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen, over (o.a.) het gezamenlijk opstellen van een woonzorgvisie en uitvoeringsprogramma.
En behalve onderling gaan we ook graag het gesprek hierover aan met het publiek!
Deze collegetour is zeer geschikt voor gemeente-ambtenaren Wonen en Sociaal Domein en medewerkers van woningcorporaties en zorg- en welzijnsorganisaties.
Sprekers:
Matthijs van Gent, team SOL / Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen (coördinatie)
Marianne Huisman, beleidsadviseur Wonen, gemeente Emmen
Diana Nieuwold, expert bij het Expertteam Huisvesting Aandacht

Inspiratiesessie 1.03
Zaal: Limousin 3
Samen de schotten voorbij: partnerschappen in de buurt
Presentatie
Presentatie
Hoe werk je als professionals en burgers samen aan zorgzame gemeenschappen?
In deze sessie staan we stil bij de praktijk van het samen doen en organiseren in de buurt. Hoe komen professionele zorg, informele zorg en de buurt bij elkaar?
Twee initiatieven vertellen hoe ze voorbij de domeinschotten en in partnerschap met de buurt werken aan de mogelijkheden om langer prettig thuis te kunnen wonen. We staan stil bij de vraag wat dat eigenlijk betekent in ons zorgsysteem: ‘samen met de buurt’.
Sprekers:
Henk Nies, bijzonder hoogleraar Organisatie en beleid, Vrije Universiteit te Amsterdam / Ben Sajet Centrum
Marjolein Dohmen, projectdirecteur Duurzame Zorg en innovatie, De Zorggroep, Venlo
Ludo Glimmerveen, onderzoeker, Ben Sajet Centrum en VU Amsterdam
Anna Riemersma, programmamanager Langer Thuis/Informele zorg, Cordaan
Nicole Stoffelen Bastiaens, Proeftuin Ouderen in de Pijp, Cordaan

Interactieve sessie 1.04
Zaal: Dexter 30
Ouderen bloeien op door kunst!
Hoe draagt kunst bij aan het welbevinden van ouderen én het werkplezier van zorgprofessionals? Werk actief mee aan een nationale strategie om kunst in de zorg te versterken!
Kunst en culturele activiteiten hebben potentie om bij te dragen aan welzijn van ouderen en hun naasten én het werkplezier van zorgprofessionals, zo laat wetenschappelijk onderzoek en de praktijk zien.
De mooie initiatieven en programma’s zijn nog versnipperd en de positieve effecten worden minimaal gedeeld. Om de potentie te realiseren is visie en strategie nodig. Van jou!
Wat kunnen kunst en cultuur betekenen voor de gezondheid en het welbevinden van ouderen?
“Je komt er altijd blij vandaan. Ik voel me heerlijk en het is het uitje van de week. Een echt oplaadpunt”, aldus een oudere zelf.
Denk en werk actief mee over hoe kunst in de zorg kan bijdragen aan het welzijn van ouderen en hoe het werkplezier van zorgprofessionals kan vergroten. In twee sessies (1.04 en 2.01) kun je jouw ervaringen, ideeën en visie op de kracht van kunst en cultuur inbrengen.
Sessie 1.04_interactief!
In de eerste interactieve sessie gaan we met elkaar in op kunst en cultuur voor ouderen. Wat zijn huidige en toekomstige uitdagingen en afwegingen? Welke praktijkervaring kun je inbrengen? De uitkomsten van deze sessie dienen als input voor een nationale agenda.
Voorzitter:
Tineke Abma, directeur Leyden Academy on Vitality and Ageing en hoogleraar Ouderenparticipatie aan het Leids Universitair Medisch Centrum
Sprekers:
Crétien van Campen, voorzitter programmacommissie ZonMw
Hans Looijen, Museum voor de Geest
Barbara Groot, onderzoeker
Machteld van der Meij, programmaleider Lang Leve Kunst en Naoberschap, Amphion Cultuurbedrijf
Marie-Claire van Hek, AxionContinu

Inspiratiesessie 1.05
Zaal: Plenair
Zorgen om de ouderenzorg, ouderen op de drempel van de langdurige zorg
Presentatie
Presentatie
Presentatie
Van harte welkom bij deze sessie over het meest recente advies van de Raad van Ouderen. Het advies verschijnt in aanloop naar de landelijke conferentie ‘Een nieuwe generatie ouderen langer thuis’.
In september 2022 heeft de Raad van Ouderen in een brief aan minister Helder vragen en op- en aanmerkingen over het WOZO-programma kenbaar gemaakt. Met dit advies gaan we een stap verder.
In het advies ligt de focus op mensen die op de drempel staan van de langdurige zorg, op de wachtlijst staan of al een indicatie voor 24-uurs zorg hebben. Dit omdat we vrezen dat deze groep in de knel komt.
In het advies staan ruim 10 aanbevelingen over arbeidspotentieel, de rol van huisartsen, het financieringsstelsel, verpleeghuisplaatsen, wooncomplexen en alleenstaande ouderen.
Check de website van de Raad van Ouderen om te zien of het advies al is verschenen en bezoek deze sessie!
Spreker:
Marie-Jeanne Boltong, lid, Raad van Ouderen
Anja Laeven, voorzitter, Raad van Ouderen

Inspiratiesessie 1.07
Zaal: Dexter 15
Sociaal Vitaal in Kleur Plus
Presentatie
Met het programma sociaal Vitaal in Kleur wordt niet alleen gewerkt aan lichamelijke fitheid van migrantenouderen maar ook aan weerbaarheid en het versterken van de eigen kracht.
In de Plus variant van dit programma wordt ook aandacht besteed aan valpreventie en gezonde voeding.
Wat hier allemaal bij komt kijken, hoort u in deze sessie.
Lucia Lameiro Garcia, belangenbehartiger ouderen met een migratieachtergrond

Inspiratiesessie 1.08
Zaal: Rode Geus
Omzien naar elkaar: doe-het-zelf plekken voor ontmoeting en verbinding
Presentatie
Door het faciliteren van ontmoeting en het aanboren van gemeenschapskracht ontstonden door het landelijk programma Samen Ouder Worden op verschillende plekken in Nederland ‘doe-het-zelf plekken’ voor ontmoeting en verbinding.
Een mooi voorbeeld hiervan is de Buurtkamer van Oudesluis. Oudesluis is een dorp met pakweg 800 inwoners, waarvan de meesten elkaar wel kennen, maar toch niet altijd ontmoeten. We vroegen de inwoners of Oudesluis een goede plek is om oud te worden. Er bleek behoefte aan contact en ontmoeting. De bewoners namen met elkaar het initiatief tot een Buurtkamer. De Buurtkamer is net een duiventil. Bewoners vliegen in en uit. Er zijn geen vaste taken of rollen. Iedereen krijgt ruimte om te delen of te doen wat van belang is.
In deze inspiratiesessie gaan we met drie bewoners van Oudesluis, een van hen was verbonden aan het programma Samen Ouder Worden, in gesprek over de reis die de bewoners hebben gemaakt. Wat betekent de Buurtkamer voor de (oudere) bewoners? Wat is er veranderd in het onderling contact? Zijn alle inwoners van Oudesluis betrokken bij de Buurtkamer? Hoe zorg je ervoor dat de Buurtkamer een plek is en blijft waar iedereen zich welkom voelt?
Welke tools kunnen jouw dorp, wijk of buurt helpen om tot een doe-het-zelf plek voor ontmoeting en verbinding te komen? Want ja! Dat kunnen bewoners met een beetje hulp gewoon zelf! We delen in deze sessie op een interactieve manier de tools die we binnen Samen Ouder Worden hebben gebruikt.
Voorzitter:
Petra van Loon, Vereniging NOV, programmaleider Samen Ouder Worden
Sprekers:
Anneke Ooijevaar, bewoner Oudesluis, betrokkene de Buurtkamer
Anne Marie Wijnjeterp, bewoner Oudesluis, betrokkene de Buurtkamer
Irene Ruijter, Humanitas, programma Samen Ouder Worden, bewoner Oudesluis
Meer inspiratie is te vinden in het e-book van Samen Ouder Worden onder de titel ‘Nooit te oud om te beginnen’. Dat e-book kun je hier downloaden

Werksessie 1.09 (VOL)
Zaal: Dexter 17
Social Design: van pilot tot systeemverandering
Hoe betrekken we Nederland bij de toekomst van de zorg voor ouderen? Op initiatief van ActiZ bogen verschillende social designers en ouderenorganisaties zich over deze vraag. Want de vraag naar mensen in de zorg verdubbelt, maar die mensen zijn er niet. De zorg moet dus anders worden georganiseerd. De samenwerking met designers leverden tal van nieuwe ideeën en initiatieven op, die in oktober 2022 reeds te zien waren op de Dutch Design Week. Maar met het succes van de pilots, diende ook de vraag naar opschaling zich aan. Hoe komen we van succesvolle pilots tot duurzame systeemverandering?
In deze sessie trapt Jetske van Oosten – auteur van het succesvolle boek Maakkracht – af met een pleidooi dat om tot een systemische verandering te komen, is er iets anders nodig is dan het louter opschalen van projectresultaten. Gevolgd door een interactief panelgesprek met Anneke Westerlaken (voorzitter ActiZ), Jord Neuteboom (kwartiermaker ZonMw) en Joost van Wijmen (social designer) over de sprong van pilot naar systeemverandering, en de transformatieve kracht van ontwerp binnen de ouderenzorg.
Voorzitter:
Jetske van Oosten, auteur en impactdesigner, Maakkracht
Sprekers:
Anneke Westerlaken, voorzitter ActiZ
Jord Neuteboom, kwartiermaker kunst&zorg ZonMw
Joost van Wijmen, social designer

Inspiratiesessie 1.10
Zaal: Dexter 11-13
Onbekend maakt onbemind: samen kijken naar hoe we technologie voor thuis omarmen
Het gebruik van digitale innovaties vraagt vaak een verandering, pionieren. Daarbij komen vaak allerlei vragen op zoals: wat kan ik ermee, wat is nut ervan en waarom doen we dit etc.? Vragen die vaak gesteld worden als er technologie wordt geïntroduceerd.
Twee organisaties nemen ons mee in wat zij doen om technologie voor thuis meer te omarmen. Vanuit zorgorganisatie Solis delen ze hun kennis en ervaring over hoe om te gaan met vragen die komen bij de inzet van technologie voor thuis.
Aan bod komen de ervaringen met: de ‘schijf van vijf’, Harm’s escape room en Floortje. Vanuit Ouderen organisatie ANBO vertellen zij over hun zoektocht met senioren samen naar de mogelijkheden van spraak gestuurde technologie.
Vervolgens verwelkomen je bij een rondetafelgesprek. Dit doen we door niet alleen maar experts, zorginnovatoren of projectleiders aan het woord te laten, maar ook door in gesprek te gaan met degene waar het écht om gaat: de eindgebruiker, ofwel ouderen zelf. Hoe kijken zij naar het gebruik van digitale zorg? Wat vinden zij daarin belangrijk? Wat hebben zij nodig om met e-health te kunnen werken? Kom en praat mee.
Voorzitter:
Rik Wisselink, Programmamanager ZonMw, ZonMw
Sprekers:
Laura Steman, regionaal projectleider technologie, Zorggroep Solis
Atie Schipaanboord, hoofd Belangenbehartiging en Advies, ouderenbond ANBO
Greet Veltman

Inspiratiesessie 1.11
Zaal: Dexter 26
Hoe bouw je een zorgzame gemeenschap?
Er zit heel veel (veer)kracht in wijken en buurten. Bij bewoners zelf en hun naasten, in netwerken van buren en vrijwilligers en bij de vele professionals die er rondlopen vanuit gemeente, sociaal werk, wonen en zorg.
Hoe bouwen we samen aan sterke en zorgzame gemeenschappen? In deze sessie gaan we met elkaar in gesprek aan de hand van twee inspirerende praktijkvoorbeelden:
- In Tilburg wordt geëxperimenteerd met een nieuwe aanpak waarbij sociaal werk, zorg en wonen nauw samenwerken met bewoners. Zoals in het Kwendelhof, waar bewoners elkaar interviewen om te horen wat behoeften en wensen zijn en hoe iedereen kan meedoen.
- In Breda herontwikkelt sociaalwerkorganisatie Surplus samen met gemeente en woningcorporatie een voormalig verzorgingshuis. De vraag van buurtbewoners en het werken vanuit de wijk zijn hierbij het vertrekpunt.
Voorzitter:
Truus van Tiggelen, senior adviseur, Sociaal Werk Nederland
Sprekers:
Marlies van Ginneken, staffunctionaris Innovatie & Beleid, ContourdeTwern
Frans de Roij, bewoner
Anja Hartmans, manager, Surplus
Thomas van der Vange, procesbegeleider Innovatie, Surplus
Sjef van der Klein, buurtondersteuner, ContourdeTwern en projectleider Gezond en Gelukkig Oud in Tilburg (GGOUD), gemeente Tilburg

Inspiratiesessie 1.12 (VOL)
Zaal: Dexter 22-24
Bereid je voor door dementievriendelijk te wonen
Presentatie
Lang mee blijven doen, je talenten benutten en eigen regie behouden. Belangrijke onderdelen van de derde levensfase. Toch kan het zijn dat dementie om de hoek komt kijken. Ook dan blijven deze onderdelen belangrijk.
Met net wat dementievriendelijke aanpassingen en ondersteuningen bereiden we ons voor op de toekomst. Zo kunnen ook ouderen met dementie bij blijven dragen aan de maatschappij. Dat is hard nodig! Want 1 op de 5 mensen krijgt dementie. Voorbereiden op de toekomst begint met een passende woning, in een dementievriendelijke buurt met een ontmoetingsplek op rollatorafstand.
Tijdens deze inspiratiesessie kom je erachter wat dementievriendelijk wonen betekent, wat er moet gebeuren, hoe dat eruit gaat zien en wat dit bijdraagt aan de kwaliteit van leven voor ouderen met en zonder dementie.
Sprekers:
Jarina Rombouts, teamleider, Samen dementievriendelijk
Miriam Groenhof, programmamanager Ontmoetingsplekken
Anne de Boer, beleidssecretaris, dementierapporteur

Werksessie 1.13
Zaal: Dexter 19
Maximaal 40 deelnemers
Aan de slag met een toegankelijke samenleving
Wat kan je doen om je eigen omgeving toegankelijk voor iedereen te maken?
In deze workshop gaan we samen in gesprek over een toegankelijke samenleving.
En behalve in gesprek ga je ook zelf ervaren wat er gebeurt als de omgeving opeens niet meer zo toegankelijk is. Want hoe vind je je weg als je niet alles meer goed kan zien?
Voorzitter:
Jiska Riphagen, programmamanager, Kennis over zien
Francis ter Horst-Lotterman, Stichting Accessibility
Leo van Rijt, ervaringsdeskundige
Fleur Vrouenraets-Ortmans, Koninklijke Visio

Rondetafel 1.14
Zaal: Van Lanschot
Maximaal 20 deelnemers
Gezamenlijk werken aan Vitaal Ouder worden door vallen voorkomen
Ga met ons in gesprek over de actuele ontwikkelingen rondom valpreventie.
Sprekers:
Liesbeth Preller, specialist, Kenniscentrum Sport en Bewegen
Marnik Gommers, specialist Beweeggedrag Ouderen, Kenniscentrum Sport & Bewegen
Sessieronde 2

Inspiratiesessie 2.01
Zaal: Dexter 30
Ouderen bloeien op door kunst!
Hoe draagt kunst bij aan het welbevinden van ouderen én het werkplezier van zorgprofessionals? Werk actief mee aan een nationale strategie om kunst in de zorg te versterken!
Kunst en culturele activiteiten hebben potentie om bij te dragen aan welzijn van ouderen en hun naasten én het werkplezier van zorgprofessionals, zo laat wetenschappelijk onderzoek en de praktijk zien.
De mooie initiatieven en programma’s zijn nog versnipperd en de positieve effecten worden minimaal gedeeld. Om de potentie te realiseren is visie en strategie nodig. Van jou!
Wat kunnen kunst en cultuur betekenen voor de gezondheid en het welbevinden van ouderen? “Je komt er altijd blij vandaan. Ik voel me heerlijk en het is het uitje van de week. Een echt oplaadpunt”, aldus een oudere zelf.
Denk en werk actief mee over hoe kunst in de zorg kan bijdragen aan het welzijn van ouderen en hoe het werkplezier van zorgprofessionals kan vergroten. In twee sessies (1.04 en 2.01) kun je jouw ervaringen, ideeën en visie op de kracht van kunst en cultuur inbrengen.
Sessie 2.01
Experts uit verschillende vakgebieden reflecteren niet alleen op de uitkomsten van sessie 1.04 maar bespreken ook hoe we de kracht van kunst en cultuur in Nederland kunnen versterken.
Wat zijn the next steps om tot een nationale agenda te komen?
Voorzitter:
Tineke Abma, directeur Leyden Academy on Vitality and Ageing en hoogleraar Ouderenparticipatie aan het Leids Universitair Medisch Centrum
Sprekers paneldiscussie:
Crétien van Campen, voorzitter programmacommissie ZonMw
Hans Looijen, Museum voor de Geest
Barbara Groot, onderzoeker
Machteld van der Meij, programmaleider Lang Leve Kunst en Naoberschap, Amphion Cultuurbedrijf
Marie-Claire van Hek, AxionContinu

Inspiratiesessie 2.02 (VOL)
Zaal: Dexter 22-24
Ouderen participeren bij beleid: bergen verzetten door samen op te lopen
“Niet over ouderen, maar mét ouderen”. Ieder nieuw project, initiatief of beleid gaat over mensen of is voor een specifieke groep mensen. Dat kún je niet zonder díe mensen zelf doen. Mee kunnen praten, inspraak hebben, ook al zijn meningen meestal verdeeld, draagt bij aan een beter product of beter beleid.
Maar hoe doe je dat? En hoe betrek je specifiek ouderen? Hoe geven we een duidelijke positie aan ouderen binnen beleidsvorming, zodat hun input optimaal benut wordt?
In deze inspiratiesessie gaan we met elkaar in op waar je tegenaan loopt als het gaat om het betrekken van senioren, hoe beleidsparticipatie van ouderen meer onderdeel kan zijn van beleid en uitvoering en welke tools jou hierbij kunnen ondersteunen.
Sprekers:
Els Hofman, senior projectleider sociaal domein en ouderen, Movisie
Marielle van Ooijen, projectleider ‘Senioren sterker maken: fysiek en sociaal’, Gemeente Rotterdam
Demi Timmers, participatieregisseur, Genero
Ouderen uit het Ouderen-en Mantelzorgforum

Werksessie 2.03
Zaal: Dexter 28
Cultuursensitieve zorg: omgaan met dilemma’s
Presentatie
In Nederland wonen steeds meer mensen die in een ander land geboren zijn. Deze groei zal zich voortzetten en daarmee blijft diversiteit ook groeien. Dat betekent dat er steeds meer ouderen met een migratie-achtergrond in de ouderenzorg terecht komen.
De zorg krijgt dus meer en meer te maken met diverse culturele achtergronden; verschillende normen en waarden, religieuze overtuigingen en gebruiken. Deze verscheidenheid kan in de dagelijkse praktijk veel dilemma’s met zich meebrengen. Uit onderzoek blijkt dat er allerlei knelpunten worden ervaren bij het voldoen aan verwachtingen, behoeften en wensen.
Omgaan met dilemma’s is een onderdeel van zorg verlenen, maar het is niet altijd even makkelijk. In deze sessie gaan we aan de slag met het bespreken van dilemma’s op drie gebieden: discriminatie in de zorg, palliatieve zorg en de rol van familie in de zorg.
In samenwerking met en onder de begeleiding van (ervarings)deskundigen ontdekken we belangrijke elementen voor het omgaan met dilemma’s, komen we tegemoet aan diversiteit in de zorg en gaan we dieper in op cultuursensitieve zorg.
Voorzitter:
Nina Conkova, senior onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing
Sprekers:
Muriel Sumter, teamcoach, Amsta
Fatina Moukaddim, woon-zorg coördinator, Amsta
Sjaiesta Nanhekhan, onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing

Werksessie 2.04 (VOL)
Zaal: Rode Geus
Maximaal 40 deelnemers
Tijdloos Talent
Stel je voor:
Je bent oud en iedereen vraagt naar je gebreken.
Als kwetsbare doelgroeper word je vooral in bescherming genomen.
Of:
Je bent oud en er wordt -naast de vraag hoe het met je gaat- gevraagd naar waar je goed in bent, waarin je je wilt ontwikkelen en waar je je bed voor uitkomt!
Wat prefereer je?
Wij geloven in tijdloos talent en nemen je in deze inspiratiesessie mee in de verhalen van oudere medeburgers.
Samen kijken we naar wat ‘kijken door een talentenbril’ kan brengen.
Voor jezelf, maatschappelijke organisaties en onze samenleving.
Wij laten je in deze sessie in kleine groepjes ervaren hoe je op een eenvoudige en uitnodigende manier samen op zoek kan gaan naar talenten en mogelijkheden van ouderen. We hebben hiervoor mooie tools ontwikkeld die we graag met je delen!
Sprekers:
Karel Haga, bestuurslid OSO-Rotterdam, ervaringsdeskundige
Johanna Hoving,TijdVoorActie, betrokkene programma Samen Ouder Worden
Arianne Diepeveen, NPV, betrokkene programma Samen Ouder Worden
Petra van Loon, Vereniging NOV, programmaleider Samen Ouder Worden
Meer inspiratie is te vinden in het e-book van Samen Ouder Worden onder de titel ‘Nooit te oud om te beginnen’. Dat e-book kun je hier downloaden: https://lnkd.in/e3667ke6

Inspiratiesessie 2.05
Zaal: Dexter 17
Maximaal 40 deelnemers
Ouder worden met laaggeletterdheid
Presentatie
Zo’n 18 procent van alle mensen in Nederland heeft te maken met laaggeletterdheid. Hiervan zijn ongeveer 700.000 mensen ouder dan 65 jaar, zo’n 70% van hen is geboren in Nederland. Zij hebben moeite met lezen en schrijven. Een instructiefolder of brief van de gemeente is voor hen moeilijk te begrijpen.
Laaggeletterdheid valt vaak samen met lagere digitale en gezondheidsvaardigheden en is vaak mede gerelateerd aan stress, (financiële) zorgen en gezondheidsproblemen.
Toch weten we nog weinig over hoe zij het ouder worden ervaren, wat zij belangrijk vinden en hoe we hen kunnen ondersteunen bij het voorbereiden op ouder worden.
Tijdens deze sessie nemen we u mee in ons onderzoek en de projecten die we samen met ouderen met laaggeletterdheid hebben ontwikkeld over ouder worden. Hoe kijken ze naar ouder worden, wat vinden zij belangrijk?
Na deze korte introductie kunt u zelf aan de slag. Samen met de betrokken ouderen ontwikkelden we een gespreksinstrument over goed ouder worden en werkten we aan een cursus over goed ouder worden aan de hand van het principe van betekenisvol leren. We nodigen u uit om de materialen uit te proberen en te ervaren.
Voorzitter:
Jolanda Lindenberg, senior onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing
Sprekers:
Miriam Verhage, onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing
Reint van der Vlis, adviseur, Stichting Lezen en Schrijven
José Riezebos, Coördinator, Stichting Lezen en Schrijven

Inspiratiesessie 2.06 (VOL)
Zaal: Van Lanschot
Maximaal 30 deelnemers
Passende ondersteuning voor ouderen met een migratieachtergrond die vereenzamen
Movisie heeft in met medewerking van o.a. Tineke Fokkema (EUR), NOOM en Gouden Mannen een onderzoek gedaan naar wat de drempels en succesfactoren zijn bij het geven van passende ondersteuning aan ouderen met een migratieachtergrond die vereenzamen.
De belangrijkste inzichten delen we in deze sessie.
De sessie bestaat uit een korte presentatie van de belangrijkste inzichten en vervolgens gaan de deelnemers aan de hand van casussen met elkaar in gesprek.
Sprekers:
Jan Willem van de Maat, senior onderzoeker, Movisie
Pien van der Sanden, onderzoeker, Movisie
Shirley Ramdas, projectleider, Sociaal Vitaal in Kleur

Inspiratiesessie 2.07
Zaal: Galloway
Mantelzorg voor en door ouderen
Presentatie
Dit voorjaar heeft de Raad van Ouderen het advies ‘Mantelzorg voor en door ouderen’ aangeboden aan staatssecretaris Maarten van Ooijen.
De Raad van Ouderen pleit in dit advies – met 14 aanbevelingen – voor een betere positie en betere ondersteuning voor mantelzorgers.
Door de ontwikkelingen in de samenleving als de dubbele vergrijzing, de krapte op de arbeidsmarkt en de stijgende zorgkosten wordt een groter beroep gedaan op mantelzorgers. Dat terwijl het aantal potentiële mantelzorgers per zorgvrager sterk afneemt, de mantelzorger steeds ouder wordt en in de toekomst zelfs steeds vaker een 75-plusser is.
Het toenemende beroep op mantelzorgers, naast werk en gezin, vraagt om een visie van de overheid om de mantelzorgers beter te ondersteunen. De Raad van Ouderen signaleert veel zorgen bij de huidige mantelzorgers over de toekomst.
Alleen door de zorgvrager en mantelzorger meer centraal te stellen in de professionele zorg, de mantelzorg beter te verdelen, de administratieve lasten te verminderen en verlof en vergoedingen te verbeteren, worden de condities voor mantelzorgers verbeterd en zullen meer mensen dit langer kunnen volhouden.
Spreker:
Elisabeth van Oostrum, lid, Raad van Ouderen

Werksessie 2.08
Zaal: Dexter 15
Maximaal 30 deelnemers
Ervaringen centraal: verhalende informatie voor goede zorg
Verhalende informatie over de persoonlijke beleving van zorg is essentieel voor het samen vormgeven van goede zorg. Daarbij geeft deze informatie inzicht in de ervaren kwaliteit en kan zij worden gebruikt voor leren en verbeteren op de werkvloer. Steeds meer zorgorganisaties willen dan ook aan de slag met verhalende informatie voor goede zorg.
Verhalende informatie is van belang om antwoord te geven op de vraag hoe bewoners, professionals en naasten de dagelijkse zorg en ondersteuning ervaren én of zij dit ook goede zorg vinden. Maar hoe kun je de ervaringen van bewoners, professionals en naasten in kaart brengen? En hoe kun je deze informatie zo goed mogelijk benutten?
Onderzoekers van Leyden Academy ontwikkelden de afgelopen drie jaar samen met twee zorgorganisaties Ervaringen Centraal, een methode voor het verzamelen en gebruiken van verhalende informatie in de verpleeghuiszorg.
In de werksessie presenteren de onderzoekers kort hun methode en delen zij hun Doeboek met praktische handvatten uit. In de sessie ligt de nadruk vooral op het uitwisselen van ervaringen tussen de deelnemers met verhalende informatie voor goede zorg; in de rol als zorgontvanger (bewoner, naaste), zorgaanbieder (professional, manager, bestuurder).
Voorzitter:
Josanne Huijg, senior onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing
Sprekers:
Charlotte van den Eijnde, onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing
Marleen Dohmen, onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing

Inspiratiesessie 2.09
Zaal: Plenair
Langer Thuis met inzet van Technologie
We willen graag zo lang mogelijk thuis blijven wonen in onze vertrouwde omgeving. Informele zorgers spelen hierin een steeds grotere rol. Iedereen werkt samen om voor elkaar te zorgen en dat is niet altijd even makkelijk in deze tijd.
Technologie kan het langer verantwoord en prettig thuiswonen mede mogelijk maken. Maar welke thuistechnologie is er voor handen? Wat is de meerwaarde? Hoe implementeer je het? Wie betaalt? Willen we wel technologie in de zorg?
Ilse & Henk Herman nemen jullie mee aan de hand van deze vragen met inspirerende voorbeelden en ruimte voor discussie.
Sprekers:
Henk Herman Nap, expert digitale zorg, Vilans
Ilse Bierhoff, senior onderzoeker digitale zorg, Vilans

Werksessie 2.10
Zaal: Dexter 19
Sociale Sportschool bootcamp
Presentatie
De Sociale Sportschool combineert een serieuze work-out met een sociaal karakter: jonge sporters gaan samen met ouderen op bootcamp. Rolstoelen en rollators kunnen als fitnessapparaten worden gebruikt. De oefeningen zijn voor de sporters fysiek uitdagend. Ze worden aangemoedigd en ondersteund door de ouderen die naar vermogen gelijktijdig hun eigen lichte oefeningen doen, of supporter zijn van de sporters.
Ouderen komen weer buiten, zijn deelgenoot van een sociale activiteit met jonge mensen en leven daardoor zichtbaar op. Eenzaamheid wordt op innovatieve wijze bestreden.
Ook de sporters zijn enthousiast over de combinatie van sport en goed doen. Er is sprake van wederkerigheid, inclusie en interactie. En doordat er altijd serieus wordt gesport trekt de activiteit jonge mensen aan. Jongeren die zich normaliter niet zouden aanmelden voor vrijwilligerswerk in de ouderenzorg doen graag mee.
De opvallende blauwe Sociale Sportschool trainingsjasjes en hippe instructievideo’s met knipoog dragen bij aan het succes. Het zorgt voor een hele andere beeldvorming rondom ouderenactiviteiten.
In deze werksessie kunnen een aantal deelnemers gedurende twintig minuten een Sociale Sportschool bootcamp zelf meemaken (ook toegankelijk voor onervaren sporters). Kruip even in de rol van de ouderen en hun sportmaatjes. Meekijken is ook prima, actieve deelname is vrijwillig.
Daarnaast vertelt social designer en oprichter van de Sociale Sportschool Sjaak Langenberg hoe het concept is ontstaan en hoe het voor corona uitgroeide tot een landelijk platform met Sociale Sportschool bootcampclubs in meerdere steden. Niet alleen de successen worden gedeeld, ook de hindernissen bij het lokaal borgen van het project komen aan bod.
Voorzitter:
Sjaak Langenberg, social designer, oprichter Sociale Sportschool, Stichting Sociale Sportschool
Sprekers:
Martijn Hentzen, projectleider/trainer, Stichting Sociale Sportschool
Tom Naberink, projectleider/trainer, Stichting Sociale Sportschool
Rosé de Beer, social designer, oprichter Sociale Sportschool, Stichting Sociale Sportschool

Werksessie 2.11
Zaal: Dexter 16
Maximaal 30 deelnemers
Tijdlijn van de levensloop
Ons veranderende lichaam is een gevoelig onderwerp. De samenleving waarin we leven suggereert een hoge mate van maakbaarheid en met behulp van allerlei filters profileren we ons op social media als mooi, jong en vrolijk. Daarnaast hangt de zorg voor het veranderende lichaam samen met de steeds hogere kosten die gepaard gaan met veroudering of ziekte.
Tegelijkertijd verandert ons lichaam onherroepelijk tijdens ons leven. Als vanzelf verzamelen wij ervaringen en kennis over deze veranderingen. Ons lichaam herbergt onze flexibiliteit en veerkracht evenals onze kwetsbaarheid of koppigheid. Dat geldt voor een bewoner van een woonzorglocatie net zo goed als voor een zorgprofessional, een bestuurder of manager.
Tijdens deze sessie gaat u zelf aan de slag. U vertrekt vanuit uw eigen perspectief op ouder worden. Dat vormt het uitgangspunt voor een visualisatie met pen, papier en inkt, van uw veranderend lichaam.
De methode Tijdlijn van de levensloop wordt ook ingezet door getrainde vrijwilligers en medewerkers van zorgorganisaties om gesprekken met ouderen te ondersteunen.
Spreker:
Joost van Wijmen, social designer, stichting ENCOUNTER

Inspiratiesessie 2.12
Zaal: Dexter 11-13
Vitaal ouder worden; samenwerken met GGD-en
Het Integraal Zorg Akkoord en het Gezond en Actief Leven Akkoord onderstrepen dat het anders moet. Meer focus op het bevorderen van gezondheid dan het repareren van ziekte. Preventie staat hoog op de agenda.
Vitaal ouder worden is een van de thema’s binnen het GALA. Nederland heeft 25 GGD-en met uiteenlopende regionale taken, ook op het gebied van ouderengezondheid. GGD-en zijn op aarde om preventie te versterken en daarmee bij te dragen aan de gezond van senioren.
Wat doet een GGD om het vitaal ouder worden in hun regio te stimuleren?
Waar liggen kansen als het gaat om vitaal ouder worden? GGD Flevoland, GGD Fryslân, GGD Zuid Holland Zuid, GGD Hollands Noord en GGD West Brabant vertellen over hun activiteiten?
Waar liggen kansen en hoe kunnen we nog beter samenwerken?
Voorzitter:
Froukje Zeijl, programmamanager Positief Ouder Worden GGD Flevoland
Sprekers:
Bilbo Schickenberg, functionaris Gezondheidsbevordering, GGD Fryslân
Steffie Bunk, onderzoeker Publieke Gezondheid | epidemiologie, GGD Fryslân
Kirsten van der Kuijp, beleidsadviseur Publieke Gezondheid, GGD Zuid-Holland Zuid
Marina den Braber, adviseur & Regisseur Vitaal ouder worden, GGD Zuid-Holland Zuid
Rosanna Snijder, adviseur Publieke Gezondheid GGD Hollands Noorden
Susanne Hogendoorn, adviseur Publieke Gezondheid, GGD West-Brabant
Vicky Smit, expert Veilig Leven, Veiligheidsregio Noord-Holland Noord

Inspiratiesessie 2.13
Zaal: Dexter 26
Maximaal 50 deelnemers
Digitalisering, een vloek of een zegen?
Mee blijven doen in de digitale samenleving? Steeds meer mensen hebben er moeite mee. Voor 2,6 miljoen Nederlanders bestaat er een digitale kloof. Zij kunnen dagelijkse dingen niet zelfstandig regelen. Bankzaken, energietoeslag, contact met de zorginstelling en zelfs het contact met kinderen of andere dierbaren, digitaal is zo normaal.
Het biedt ons allemaal kansen maar wat is de keerzijde?
We zien steeds meer mensen die zich minder betrokken voelen. Zelfregie verliezen omdat het te ingewikkeld is geworden. Mensen missen het persoonlijke contact, echte mensen die even kunnen helpen om iets te regelen.
Oftewel, digitalisering is voor de één een zegen, voor de ander een vloek.
Het zou toch mooi zijn als we wat meer in het midden kunnen uitkomen.
We gaan tijdens deze interactieve sessie met elkaar in dialoog en wisselen met elkaar ervaringen en inzichten uit.
Uiteindelijk werken we toe één gezamenlijke “opdracht” voor alle digitale dienstverleners, overheid, gemeenten, banken, verzekeraars, woningcorporaties enzovoorts.
Hoe kunnen we er gezamenlijk voor zorgen dat iedereen mee kan blijven doen in deze digitale samenleving?
Voorzitter:
Wietske Kamsma, programma manager, Alliantie Digitaal Samenleven
Spreker:
Réka Deuten, projectleider digitale inclusie, Alliantie Digitaal Samenleven

Werksessie 2.14
Zaal: Limousin 3
Woonvarianten voor senioren
Van de 900.000 nieuw te bouwen woningen zijn er 290.000 voor de brede doelgroep senioren. Er is grote behoefte aan nieuwe woonvormen en -concepten waar senioren oud kunnen worden – variërend van aantrekkelijke ‘empty nest’-woonconcepten, die ouderen verleiden door te stromen uit hun eengezinswoning, tot woonvormen met aandacht voor ontmoeten, welzijn en ook zorg.
Wat maakt verhuizen de moeite waard en welke hulp wordt er geboden vanuit het Rijk?
In deze workshop presenteren we verschillende nieuw gerealiseerde woonvariaties en worden twee stimuleringsregelingen: wonen en zorg en ontmoetingsruimten in ouderenhuisvesting belicht.
We gaan met u in gesprek over de woonopgave in onze vergrijzende samenleving.
Sprekers:
Marc van den Berg, RVO
Niek van Dijck, Arcade Capital
Annette Duivenvoorden, projectleider, Platform 31
Sessieronde 3

Werksessie 3.01
Zaal: Dexter 26
Maximaal 40 deelnemers
Preventie: doorwerken tot aan en na je pensioen
Presentatie
De Raad van Ouderen kiest in het advies over Preventie – ‘Het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving’ – voor een brede aanpak. Het thema werk – betaald en onbetaald – hoort daar ook bij. Dan gaat het onder meer over een flexibel pensioen, toekomstgesprekken op het werk, combinaties van betaald en onbetaald werk en de maatschappelijke bijdrage van ouderen.
In deze workshop staat onbetaald en betaald werk voor, tijdens en na het pensioen centraal. Goede voorbeelden, nieuwe ontwikkelingen. Het onderdeel arbeid vanuit het preventieadvies wordt besproken en geïllustreerd aan de hand van het project Baanbrekend Perspectief.
Binnen Baanbrekend Perspectief krijgen 60-plussers aan het einde van hun loopbaan nieuw toekomstperspectief. Ze krijgen de kans om zich (door) te ontwikkelen, hun ervaring en kennis worden zo behouden, en ze blijven zinvol en zingevend actief.
Het Zorg Innovatie Forum is coördinator van dit project en zal meer vertellen over de opbrengsten en impact. Graag brengen wij tijdens deze workshop een gesprek op gang. Is een actieve en meer vanzelfsprekende bijdrage van ouderen een oplossing voor het gebrek aan arbeidskrachten?
Sprekers:
Anjo Geluk, lid, Raad van Ouderen (Overijssel)
Karin Kalverboer, directeur-bestuurder, Zorg Innovatie Forum en Platform Pouwer
Ria van Loon, denktank 60+ Noord, lid Raad van Ouderen, project Voorbereiding Laatste Levensfase, ACP Drenthe

Inspiratiesessie 3.02
Zaal: Dexter 15
Onbekend Talent
Presentatie
Presentatie
In het ZonMw ontwikkeltraject ‘Onbekend Talent’ krijgen mbo-zorgprofessionals de kans om nieuwe vaardigheden en kennis te ontwikkelen op hun eigen werkvloer. Ze leren hoe ze een probleem uit hun eigen dagelijkse werkpraktijk kunnen signaleren, oppakken en verbeteren. Het Van Kleef Instituut en het Albeda zorgcollege hebben de opdracht gekregen van ZonMw om dit traject te vorm te geven. ZonMw vindt het namelijk belangrijk dat mbo-zorgprofessionals meer zeggenschap krijgen in het werkveld.
In deze sessie zal één van de deelnemers aan dit ontwikkeltraject haar ervaringen delen en iets vertellen over haar onderzoeksproject: de rouwkoffer voor bewonersgroepen.
Hierna gaan we aan de slag met één van de onderdelen uit Onbekend Talent. In dit ontwikkeltraject is het van belang dat de mbo-zorgprofessionals ook hun teams meekrijgen in de verandering die zij voor ogen hebben. Dit vraagt om aandacht voor verschillende communicatiestijlen.
De Roos van Leary is een model waarmee je goed leert kijken naar de dynamiek in een gesprek; Wanneer ik mij op een bepaalde manier opstel, dan volgt er van mijn gesprekspartner een bepaalde reactie. Hoe kan ik mij zo opstellen dat ik de reactie krijg die mij en mijn onderzoek verder helpt?
Na een algemene uitleg over de Roos van Leary gaan we aan de slag aan de hand van een werkboekje en filmpjes die het Van Kleef Instituut heeft ontwikkeld.
Voorzitter:
Anouk Vermeij, programmamanager, ZonMw
Sprekers:
Fenna Mossel, programmamanager, Van Kleef Instituut
Sandra van Bokkem, verpleegkundige, Laurens

Inspiratiesessie 3.03
Zaal: Limousin 3
Reablement: Het roer om of oude wijn in nieuwe zakken?
Reablement is momenteel in opmars in Nederland. Het richt zich op het vergroten van de autonomie: mensen leren voor zichzelf te zorgen zodat ze niet meer afhankelijk zijn van zorg. Iemand die niet kan koken, kun je bijvoorbeeld een kookcursus aanbieden in plaats van Tafeltje Dekje. Daar kan niemand tegen zijn toch?
In de praktijk is er echter ook kritiek op het Deense concept. Deden zorgverleners dit niet al lang? En, wordt reablement niet misbruikt om te bezuinigen of te korten op zorg?
Kortom: Gooien we met behulp van reablement nu écht het roer om voor een onafhankelijker en plezieriger leven, of is het toch oude wijn in nieuwe zakken?
In deze sessie gaan we hierover in debat aan de hand van een aantal prikkelende stellingen. Het debat vindt plaats in 3 rondes en wordt geleid door een debatleider. De stellingen zullen worden ingeleid door aansprekende experts of gebied van reablement.
We hopen op een diverse samenstelling van mensen. Iedereen mag meedoen: oud of jong, zorgverlener of zorgontvanger, medewerker of bestuurder, beleidsmaker of ervaringsdeskundige.
Sprekers:
Nick Zonneveld, senior onderzoeker, Vilans
Madelon Bax, programmamanager Reablement, ZonMw
Paula Gerring, adviseur Leren en Veranderen, Vilans
Femke de Wit, themacoördinator persoonsgericht en integraal werken, Vilans

Werksessie 3.04
Zaal: Dexter 28
Maakkracht voor Carend: redesigning de palliatieve zorg
Iedere patiënt moet de zorg krijgen die zij verdient, ook als genezing niet meer mogelijk is! Met die drive werd in 2021 door Sander de Hosson (longarts) en Sabine Netters (oncoloog) Carend opgericht.
Carend zet zich dagelijks in om de kwaliteit van palliatieve zorg structureel te verbeteren. En dat is hard nodig. Uit medisch onderzoek blijkt dat één op de drie patiënten op dit moment niet de gewenste palliatieve zorg krijgt. Patiënten en hun naasten krijgen niet de gelegenheid om na te denken over datgene wat er nu werkelijk toe doet in de laatste fase; vaak is dat is veel meer dan louter lichamelijke zorg.
De palliatieve zorg moet veranderen. Wat levert het op als we de palliatieve zorg eens als ontwerpvraag zien?
Sabine Netters, oncoloog en initiatiefnemer van Carend, en Jetske van Oosten, impactdesigner en auteur van het boek Maakkracht, nemen u in deze sessie mee in het ‘makerschap’ van creatieve kunstenaars en ontwerpers, en de creatieve kracht die dat in zich draagt om complexe vraagstukken het hoofd te bieden.
Aan de hand van diverse voorbeelden op het gebied van gezondheid, onderwijs, veiligheid, sociale gelijkheid en klimaatverandering wordt u meegenomen in de rijkdom van mogelijkheden maatschappelijke veranderingen vorm te geven.
En verkennen we samen hoe vanuit betrokkenheid, verbeeldingskracht en lef de ‘maakkracht’ kan ontstaan die nodig is om tot systemische verandering van de palliatieve zorg te kúnnen komen.
Voorzitter:
Jetske van Oosten, auteur en impactdesigner, Maakkracht
Spreker:
Sabine Netters, oncoloog, Carend

Werksessie 3.05
Zaal: Galloway
Verantwoord innoveren met slimme technologie
Presentatie
In onze samenleving maken we gebruik van almaar geavanceerdere en ‘slimmere’ technologie. Onze technologische hulpmiddelen, die steeds meer worden gedreven door data en algoritmen, denken steeds meer met ons. Bijvoorbeeld over onze behoeften (of die van de cliënt), wat er staat te gebeuren, of welke handelingen nodig zijn om een bepaald doel te bereiken.
Technologie biedt de zorg veel kansen, maar inmiddels is er ook een steeds dieper besef van de grote sociale en ethische uitdagingen die digitalisering met zich meebrengt. Vanuit Vilans willen we de sector ondersteunen hier bewust mee om te gaan.
In deze interactieve workshop bieden we inspiratie en gaan we in gesprek over deze ontwikkelingen. Hoe willen we dat de technologische toekomst er uit ziet? Hoe spelen waarden als privacy, autonomie en eerlijkheid hierin een rol? En hoe oefenen we invloed uit op deze ontwikkelingen?
Sprekers:
Luca van Breda, ontwerper, Vilans
Nathalie Stolwijk, onderzoeker, Vilans
Lotte Cornelisse, senior adviseur eHealth en Innovatie, Vilans

Inspiratiesessie 3.06
Zaal: Dexter 11-13
Dementie en diversiteit
Hoe zou de belevingswereld van iemand met dementie en met een migratieachtergrond eruit zien?
Waarin zijn raakvlakken te vinden met in Nederland geboren ouderen met dementie en lukt het ons om culturele verschillen te zien en te erkennen?
We wisselen graag ervaringen uit tijdens deze workshop om een blik te kunnen werpen in die andere wereld van dementie.
Sprekers:
Grace Tanamal, oprichtster van SOMNL.nu (Samen voor Ouderen met een Migratieachtergrond in Nederland)
Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, oprichtster van SOMNL.nu (Samen voor Ouderen met een Migratieachtergrond in Nederland) en programmaleider diversiteit en dementie bij Ben Sajet Centrum Amsterdam

Inspiratiesessie 3.07
Zaal: Plenair
Eenzaamheid verminderen vanuit positieve gezondheid
Presentatie
Hoe doe je dat? En hoe weet je of dat werkt?
Twee voorbeelden uit de praktijk in West-Brabant:
Tijd van je leven
Tijd van je leven is een interventie waarbij ouderen aan de hand van culturele activiteiten, o.l.v. professionele kunstenaars, met elkaar in gesprek gaan. Ze gaan hierbij aan de slag met verschillende elementen van de positieve gezondheid (meedoen, mentaal welbevinden, zingeving en kwaliteit van leven).
LevensLuister: luisteren naar een leven om het leven zelf meer luister te geven.
LevensLuister is gericht op luisteren en door te luisteren het ‘goede’ gesprek te voeren, een ander gesprek, een diepgaander gesprek. Een gesprek waarbij verbinding ontstaat tussen mensen.
LevensLuister heeft als hulpmiddel om tot zo’n ander gesprek te komen een set kaarten ontwikkeld met verrassende en verdiepende vragen op verschillende thema’s van leven tot liefde en van gezin tot lichaam. Naast deze kaartjes zijn ook workshops en een leertraject ontwikkeld om LevensLuister-vaardigheden op te doen.
Voorzitter:
Susanne Hogendoorn, adviseur publieke gezondheid GGD West-Brabant
Sprekers:
Sandra Kuiper, senior onderzoeker GGD West-Brabant
Manon Leemans, junior onderzoeker GGD West-Brabant
Marieke Beekers, initiatiefnemer van Levensluister
Mieke Meijer-Brus; deelnemer Levensluister

Inspiratiesessie 3.08
Zaal: Dexter 30
Wat willen ouderen met een migratieachtergrond in de gemeente?
Over de aanpak van een vernieuwd activiteitenaanbod.
Bij de veel gemeenten en organisaties is er behoefte om meer zicht te krijgen op de wensen van ouderen met een migratieachtergrond. Vooral als het gaat om het aanbod van activiteiten. Zij vroegen Movisie daarbij te helpen.
Belangrijk uitgangspunt was ouderen zoveel mogelijk te betrekken. Zij weten zelf tenslotte het beste wat zij willen. Daarom werd een verkennend onderzoek uitgevoerd. De volgende vragen stonden centraal:
– Sluit het huidige activiteitenaanbod aan bij de wensen en behoeften van ouderen met een migratieachtergrond?
– Waar moet het aanbod aan voldoen om laagdrempelig en toegankelijk voor deze ouderen te zijn?
– Zijn er aanpassingen of uitbreidingen van het bestaande aanbod gewenst?
Om hier antwoord op te kunnen geven zijn ouderen zelf en sleutelfiguren actief benaderd. Ook werden belangrijke feiten en cijfers verzameld. In deze sessie vertellen Movisie en vertegenwoordigers vanuit de gemeente over de gevolgde aanpak.
Ook delen we de resultaten met daaruit voortvloeiende conclusies en aanbevelingen, evenals de geleerde lessen.
Een inspirerende sessie over de wijze waarop vernieuwing in activiteitenaanbod voor ouderen met een migratieachtergrond kan plaatsvinden.
Sprekers:
Daphne van Eden, projectmedewerker, Movisie
Els Hofman, senior projectleider, Movisie

Inspiratiesessie 3.09
Zaal: Rode Geus
Goed gevoed ouder worden, hét verschil tussen vitaliteit en kwetsbaarheid
Presentatie
Voor ouderen is gezonde voeding belangrijk om vitaal te blijven.
Een grote groep ouderen krijgt op den duur problemen met eten, drinken, boodschappen doen of koken. Hierdoor ontstaat er gevaar voor ondervoeding, wat naast overgewicht, een belangrijke rol in speelt in een afnemende zelfstandigheid.
In het landelijke Gezond en Actief Leven Akkoord wordt aandacht gevraagd voor het vroegtijdiger signaleren van ondervoeding bij ouderen door zorgprofessionals en professionals in het sociaal domein. Hoe groot is de noodzaak? Hoe kan je dat aanpakken?
Het Kenniscentrum Ondervoeding werkt samen met Partnernetwerk Ondervoeding Ouderen aan een domeinoverstijgende aanpak van ondervoeding bij thuiswonende ouderen, bijvoorbeeld in de regio’s Rotterdam en Zwolle-Apeldoorn.
Tijdens de sessie wordt ingaan op nut en noodzaak om ondervoeding te signaleren en te behandelen en de aanpak en de ervaringen in deze beide regio’s gedeeld.
Vervolgens gaan wij met elkaar in gesprek op welke manier jijzelf de aandacht voor ondervoeding kan agenderen in jouw wijk of gemeente, er wordt vanuit het Kenniscentrum Ondervoeding toegelicht welke interventies, materialen en tools beschikbaar zijn regionaal aan de slag te gaan met goed gevoed ouder worden.
Sprekers:
Josette van Loon, adviseur, Samergo
Emmelyne Vasse, Projectleider, Kenniscentrum Ondervoeding
Anita Lahuis, adviseur Proscoop

Inspiratiesessie 3.10
Zaal: Dexter 17
Kansen voor preventie in de zorg: domeinoverstijgend samenwerken aan meer bewegen
Presentatie
Op dit moment spelen er grote beleidsontwikkelingen.
De zorg is met de toenemende vergrijzing en gebrek aan zorgverleners straks niet meer toegankelijk voor iedereen als we op dezelfde voet doorgaan.
Door meer in te zetten op preventie, en specifiek op bewegen, blijven senioren langer zelfredzaam en doen zo een minder groot beroep op de zorg. Die beweging wordt financieel een stuk aantrekkelijker dan voorheen. Akkoorden en regelingen als IZA, GALA, en brede SPUK, maken samenwerking tussen zorg, gemeente, sociaal domein en bewegen financieel mogelijk en aantrekkelijk.
In deze sessie vertellen we kort wat de regelingen betekenen en hoe alle stakeholders inclusief de senioren daarvan kunnen profiteren.
We vertellen hoe dit doorwerkt voor valpreventie, en laten zien hoe de relatief fitte senior kan zorgen dat spierkracht op peil blijft – de basis voor het fysiek zelfredzaam blijven.
Dat laatste laten we zien aan de hand van een programma waar verschillende typen zorgverleners onderling en met sportaanbod samenwerken. Wat levert dit op voor de senior, de zorg, en de gemeente? Wat moet je er voor doen om dit te regelen?
Sprekers:
Patricia te Pas – van der Laag, promovenda, Universitair Medisch Centrum Utrecht
Liesbeth Preller, specialist, Kenniscentrum Sport en Bewegen

Inspiratiesessie 3.11
Zaal: Dexter 22-24
Pioniers hebben domeinoverstijgende samenwerking nodig!
Om mensen die pionieren met de levensfases te ondersteunen moeten we in de zorg steeds meer samen over de domeinen (silo’s) heen werken.
Er lopen landelijk al vele initiatieven en experimenten rondom dit thema.
In deze sessie praten we je bij, nemen we je mee in welke pilots er lopen en welke lessen we daaruit kunnen leren over wat er wél mogelijk is.
Sprekers:
Marloes Berkelaar, adviseur strategie en samenwerking, Vilans
Sandra Dahmen, senior adviseur Strategie en Netwerken, Vilans
Laura Polfliet, PHD onderzoeker, Erasmus Universiteit Rotterdam
Estella Posthuma, PHD kandidaat, Erasmus Universiteit Rotterdam

Werksessie 3.12
Zaal: Van Lanschot
Maximaal 35 deelnemers
Seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd
Presentatie
Er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar seksualiteit en intimiteit bij zelfstandig thuiswonende ouderen, veel minder dan in de context van langdurige zorg. Het is onbekend wat voor behoeften en vragen thuiswonende oudere mensen over dit onderwerp hebben. Wel weten we dat sommige ouderen er graag over willen spreken. Reden voor Leyden Academy on Vitality and Ageing om participatief onderzoek te starten met thuiswonende ouderen over hun behoeften op het gebied van seksualiteit en intimiteit.
Het doel van deze sessie is om de bewustwording over het belang van seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd te vergroten en op een creatieve en laagdrempelige manier hierover in gesprek te gaan met oudere mensen en met professionals voor wie dit thema relevant is.
Inleidend presenteren we onze eerste bevindingen, die we recent hebben opgedaan tijdens groepsgesprekken. Op grond van de thema’s die uit deze gesprekken naar voren zijn gekomen, introduceren we een aantal creatieve opdrachten die de deelnemers gaan uitvoeren.
Voorbeelden:
• Breng de schoonheid van de mens op latere leeftijd in beeld door middel van een collage, die je samen met andere deelnemers gaat maken.
• Beschrijf of breng een instrument of spel in beeld dat, volgens jou, mensen op latere leeftijd leuk zouden vinden om te gebruiken, waarbij zowel seksualiteit als technologie/ kunstmatige intelligentie aan de orde komen.
De opdrachten worden in groepen van 6 tot 8 deelnemers uitgevoerd, met daarna een plenaire afsluiting. Daarbij staan we ook stil bij de diverse vormen van expressie die seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd kan hebben.
Voorzitter:
Elena Bendien, senior onderzoeker, Leyden Academy on Vitality and Ageing

Werksessie 3.13
Zaal: Dexter 19
Maximaal 20 deelnemers
Visuele tool: evaluatie en borging van je lokale netwerk in kaart
In deze sessie gaan we aan de slag met een visuele tool die lokale netwerken kunnen gebruiken om hun netwerkontwikkeling te evalueren en/of kansen voor borging in kaart te brengen. Deze tool is ontwikkeld samen met lokale netwerken uit het hele land. Probeer de interactieve en visuele werkvorm uit, en pas hem vervolgens toe in je eigen lokale netwerk.
Met financiering vanuit ZonMw is de afgelopen jaren gewerkt aan (door)ontwikkeling, versterking en professionalisering van 110 lokale netwerken samenhangende ouderenzorg. Deze lokale samenwerkingsverbanden van zorg, ondersteuning en welzijn hebben bij elkaar een schat aan kennis en ervaring over netwerksamenwerking gericht op ‘ouderen langer verantwoord thuis’ in de wijk.
LUMC stimuleert een dynamisch proces van kennisuitwisseling van deze lokale netwerken. Deze visuele tool is hier al uit voortgekomen.
Voorzitter:
Barbara Groot, senior onderzoeker, Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)
Sprekers:
Marielle Schuurman, social designer en onderzoeker, Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)
Moniek Willemstein, programmamanager Langdurige Zorg en Ondersteuning, ZonMw

Rondetafel 3.14
Zaal: Dexter 16
Maximaal 15 deelnemers
Tijdloos Talent
Stel je voor:
Je bent oud en iedereen vraagt naar je gebreken.
Als kwetsbare doelgroeper word je vooral in bescherming genomen.
Of:
Je bent oud en er wordt -naast de vraag hoe het met je gaat- gevraagd naar waar je goed in bent, waarin je je wilt ontwikkelen en waar je je bed voor uitkomt!
Wat prefereer je?
Wij geloven in tijdloos talent en nemen je in deze inspiratiesessie mee in de verhalen van oudere medeburgers.
Samen kijken we naar wat ‘kijken door een talentenbril’ kan brengen.
Voor jezelf, maatschappelijke organisaties en onze samenleving.
Wij laten je in deze sessie in kleine groepjes ervaren hoe je op een eenvoudige en uitnodigende manier samen op zoek kan gaan naar talenten en mogelijkheden van ouderen. We hebben hiervoor mooie tools ontwikkeld die we graag met je delen!
Sprekers:
Karel Haga, bestuurslid OSO-Rotterdam, ervaringsdeskundige
Johanna Hoving,TijdVoorActie, betrokkene programma Samen Ouder Worden
Arianne Diepeveen, NPV, betrokkene programma Samen Ouder Worden
Petra van Loon, Vereniging NOV, programmaleider Samen Ouder Worden
Meer inspiratie is te vinden in het e-book van Samen Ouder Worden onder de titel ‘Nooit te oud om te beginnen’. Dat e-book kun je hier downloaden: https://lnkd.in/e3667ke6

De organisatie van de gezamelijke conferentie ‘Een nieuwe generatie ouderen langer thuis’ wordt uitgevoerd door:
Stichting Educatie Zorg & Welzijn
Hoogstraat 23
5384 BJ Heesch
Website: https://www.eennieuwegeneratieouderenzorg.nl/
Email: info@eennieuwegeneratieouderenlangerthuis.nl
tel. 06-518 23 617
Bankrekening: NL93 INGB 0006 8655 58
KvK-nummer: 63493497
Btw-identificatienummer: NL855259656B01